Jedno z imion Zbawiciela – Chrystus – w tłumaczeniu z greckiego oznacza "pomazaniec". Namaszczenie człowieka olejem świętym (roślinnym) za dawnych czasów świadczyło o jego obraniu na służbę Bogu, o udziale w darach Ducha Świętego. Tak, Mojżesz namaścił olejem świętym Aarona i synów jego, których Bóg wybrał do stanu duchownego (II Moj. 40,15), Samuel namaścił na królestwo Saula (1 Sam. 10,1), Eliasz – Elizeusza na służbę proroka (3 Król. 19,15).
Po Pięćdziesiątnicy, kiedy Duch Święty zstąpił na nowotestamentową Cerkiew, jeleopomazanije stało się udziałem wszystkich jej członków. W nasze dni odbywa się ono przed kąpielą chrztu i podczas całonocnych czuwań.
Podczas Chrztu, namaszczenie czoła, piersi, uszu, rąk i nóg ma kilka znaczeń. Po pierwsze, oznacza ono połączenie z Chrystusem, podobnie połączeniu dzikiej gałązki z owocną oliwką, po drugie, mówi o umieraniu dla grzechu, bo wcześniej zmarłych namaszczali olejem świętym; po trzecie, dodaje sił dla przyszłej walki z grzechem według podobieństwa antycznych bojowników, przed starciem namaszczających ciało. Przy tym działaniu kapłan wymawia:
"Pomazujetsia rab Bożij (imię) jelejem radowanija, wo imia Otca i Syna i Swiataho Ducha, nynie i prisno, i wo wieki wiekow, amiń".
(Namaszcza się sługa Boży (imię) olejem świętym radości, w imię Ojca i Syna i Świętego Ducha, teraz i zawsze i na wieki wieków, amen).
Jeleopomazanije podczas całonocnego czuwania przed świętem dokonywane jest dla wszystkich modlących się w świątyni jako błogosławieństwo na dalsze wysiłki. Dokonywane jest ono z modlitewnym wzywaniem tego, do kogo odprawiane jest nabożeństwo.
Od prostego jeleopomazanija koniecznie trzeba odróżniać sakrament Jeleoswiaszczenija (Soborowanija), dokonywany nad chorymi. Tu olej święty wyświęca się szczególną modlitwą, ciało cierpiącego namaszcza się siedem razy.
I jeszcze jedno namaszczenie w Cerkwi ma siłę sakramentu – namaszczenie świętym mirem (krzyżmem) aromatycznym składającym się z mnóstwa (31) substancji (oleju, aloesu, mirry, olejku różanego, roztartego marmuru i in.). Obfitość składników jest symbolem mnóstwa cnót chrześcijańskich. Według Ustawu, poświęcać miro powinien biskup, w Rosyjskiej Cerkwi czyni to sam Patriarcha. W świątyni święte miro przechowuje się na Prestole (Tronie ołtarza).
Namaszczenie dokonywane jest natychmiast po chrzcie. Na czoło, oczy, nozdrza, usta, pierś, ręce i nogi chrzczonego kapłan nakłada kropelkę krzyżma, wymawiając za każdym razem: "Pieczęć daru Ducha Świętego. Amen". Ten sakrament nie jest powtarzany, jak i chrzest. Tylko pobożnie koronowani carowie dostępowali zaszczytu tego dwa razy.
Wiadomo, że człowiek świecki ma prawo chrzcić noworodka "z powodu obawy śmierci". Ale jeśli niebezpieczeństwo mija i umierający zostanie przy życiu, taki chrzest bezwzględnie musi być dopełniany namaszczeniem. Poprzez ten sakrament, według istniejącej praktyki, przyłączają się do Cerkwi przedstawiciele niektórych staroobrzędowych i innowierczych konfesji.